Czynny żal u US – ma być mniej skuteczny?

Dzień dobry, doszły mnie słuchy, że mają wejść jakieś zmiany w przepisach dot. instytucji czynnego żalu i że ma on być, na mocy tych zmian, mniej skuteczny… Czy wie Pan dokładnie o jakie zmiany chodzi i od kiedy one miałyby obowiązywać? Dziękuję! – Aneta

Dnia 9 marca 2022 roku pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw. Niestety, co podkreślają eksperci, nie są to dobre zmiany dla podatników, zwłaszcza jeśli chodzi o instytucję czynnego żalu.

Zmiany w instytucji czynnego żalu

Obecnie podatnik może uniknąć odpowiedzialności pod warunkiem złożenia czynnego żalu do momentu rozpoczęcia czynności służbowych przez organ ścigania.

Zgodnie z art. 16 § 5 ustawy – Kodeks karny skarbowy, zawiadomienie jest bezskuteczne, jeżeli zostało złożone w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego i po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

Opublikowany projekt wprowadza zmianę w wyżej przytoczonym paragrafie i pojawia się następujący zapis po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

Samo pojęcie tej przesłanki budzi już wiele wątpliwości. Zdaniem ekspertów, może to dotyczyć w zasadzie „każdej czynności urzędowej” podjętej wobec podatnika, nawet tzw. „czynności sprawdzających”, o których podatnik najczęściej nie posiada w ogóle wiedzy.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił również uwagę, że po wprowadzeniu Polskiego Ładu podatnicy stanęli przed koniecznością odnalezienia się w gąszczu trudnych i skomplikowanych przepisów podatkowych, których wykładnia niejednokrotnie nastręcza wątpliwości także samym organom podatkowym. Tym samym ograniczanie możliwości korzystania z instytucji czynnego żalu może w konsekwencji oznaczać nadmierną represyjność ze strony organów wymierzoną w obywateli.

Na dzień dzisiejszy projekt ustawy jest w jeszcze w opiniowaniu i nie jest bliżej określona data wejścia tej ustawy w życie.